لا إله إلّا العلم!!

در این عصر، مشهورترین جمله خداناباوران در گفت و گو های خود (من به علم باور دارم) است. کافیست که کلمهٔ علم را تصور کنید تا به سرعت، تمامیِ صحنه های مناظره و تبلیغات بی خدایی در جلو چشم شما ظاهر شود و آن ها در برابر این نماد سر فرود می آورند. پس علم نزد آن ها خدایی است که پرستیده می شود، همان عصمت و نماد مقدسی است که برای ادیان آسمانی نیز وجود دارد و صرفا اختلاف در اسم ها و اصطلاحات است نه چیز دیگری.

پژوهشگر یمنی، طریف خوالی بر این موضوع تاکید می کند که باور به روش شناسی علم گرایی به حدی رسیده است که آن: (فراتر از هر گفت و گو و امکان رد و قبولی است و علم جایگاه تسلیم در برابر وحی در دین را به دست آورده پس هیچ مجالی برای بحث و جدل در آن نیست …). همچنین به این مسئله اشاره می کند که :(آن عصمتی که دورانی به کتاب مقدس یا پاپ بزرگ داده می شد، حال به عقل انسانی داده شده ).

شیخ سلطان العمیری این رویکرد را این گونه تعریف می کند: (علم گرایی یعنی باور به اینکه علم تجربی توانایی تسلط بر تمامیِ حقایق هستی را دارد و انسان به هیچ منبع دیگری برای شناخت یا برنامه ریزی دسترسی ندارد؛ چون علم تجربی انسان ها را از هر منبع دینی و فلسفیِ دیگر که در گذشته به آن تکیه می کرد، بی نیاز نموده است).

اما…! چرا ما در هیچ جایی از فضای مجازی نمی بینیم که کسی گفته باشد: (من علم گرا هستم ای مردم)؟

استاد علوم هسته ای در دانشگاه MIT ایان هاچینستون اینگونه پاسخ میدهد که علم گرایی به عنوان مثال یک حزب سیاسی یا دیدگاهی اعلام شده با یک گفتمان خاص نیست، بلکه نوعی منطق تفکر و روش شناسیِ استدلال نزد محقق است. سپس می گوید: (در دویست سال گذشته، علم گرایی به شدت رشد نموده و بسیار اندک به صراحت اعلان شده است، مردم از خواب بیدار نمی شوند تا بگویند: من باور دارم که تنها راه شناخت علم است، مردم چنین کاری نمی کنند، اما کاری که غالبا انجام می دهند این است که علم گرایی را به عنوان یک ادعای ناگفته پذیرفته اند) .

پس علم گرایی یک پژوهش رفاه گونه یا یک گزینه آکادمیک نیست، بلکه یک باور رادیکال است که در افکار الحادی رسوخ می کند، چه ملحدان آن را بپسندد و چه نپسندند، یا به قول ریچارد داوکینز: «دانشمندان علوم تجربی در کشف آنچه که حق است متخصص هستند، پیرامون این جهان و جهان هستی.» و هر چیزی جز آزمایش تجربی – برای این افراد – ارزشی قابل ذکر ندارد!

• نویسنده: اسماعیل عرفه

• ترجمه: برهان